Sunday 28 October 2012

ZUI TLAKAH AN NGAI


       K.Lalzarliana

Tu ten nge zui tlakah ngai a, tunge an zui?

Paula:
              Gamaliela ke bula seilian, ‘Duh phei ni i la, keipawh tisa chunga rinna ngaht thei ka ni asin. Midang reng rengin… ngahchhan neia an inruat chuan kei ka inruat leh zual’(Phil3:4) ti ngam khawpa (duh se chuan) a hunlai khawvela chuan tur nei a ni. Kohhran tihduhna kawnga thahnem a ngaih luat vanga ringtu hmasa ten a ruka an tih, Anania’n Pathian tirhna hnial rap rap khawpa hmuh a huphurh kha; Damaska experience atangin a nun a lo danglam ta.”Kei atan  zawng nun hi Krista a ni. Thih pawh hlawkna”(Phil 1:21) tihial khawpa ‘a tihduhdah Krista’ tana inpe pumhlum, an Juda sakhaw dan leh dun zawng zawng aia pawh a a dah chungnun, Krista avanga a lu tan tak  Tirhkoh Paula hian ‘Lal Isua’ hi a nun pumpui danglampui khawpa zui tlakah a ngai chiang a ni.


Constantin-a:
             Rome sawrhkarin  Kristianna- hnawksak, Judata emaw ramdang  sakhua, sawrhkar phiarru-tu etc tia kum 246 taltawp (Nero, 64–68 AD hun atanga Maximian,286-305AD) Rome lalna  huang chhung ata leh khawvel ata nuai bo tuma a beih mek laiin  Constantin-a chu 27th February 272 khan Flavious Constantius-a leh Halena-te fapa ni turin Naissus khawpui-ah a lo piang a. Rome sipai hotu lu zinga rothap, governor- Britain, Gaul, and Spain awptu atana emperor-in a hman, a hnu zeal rorelna chang tlak khawpa Rome sawrkhar hnuaia invawr sang thei chu; ‘The Battle of Malvian Bridge’ tia an sawi takah chuan Maxentius-a, a aia a leta tam sipai ngah nen an inhmachhawn dawn ta.

            He indona thlen hma hian thilmak Constantina chungah a lo thleng tat lat mai. Eusabius-a  ziah dan chuan, ‘Chhun pachangah vana ni eng thlar atang chuan cross lo langin- “In Hoc Signo Vinces"(he mi chhinchhiahna nen hian i hneh ang) tih inziak  chu Constantina chuan a hmu a, zan amang lamah lah chuan ahma a chhinchhiahna ngai bawk kengin Isua hmuin, sipai chhinchhiahna (labarum)-a hmang turin a hrilh”  tih thu a sawi a ni. Tichuan “Chi-Rho” an tih chu a sipai zawng zawng chhinchhiahna ah a siamtir ta a. A chunga chhinchhiahna danglam tak lo thleng chu namen lovaa amah leh a sipai rualte chakna petu, Rome lal ram leh lal thutthleng ropui taka thut tirtu hmanrua a lo ni ta reng mai  {Isua hming hi Greek tawng chuan Xpistos a ni a, hawrawp hmasa pahnih X leh P hi Greek hawrawp lam dan chuan “Chi’(khai or K) leh ‘Ro’(R) tia lam tur a ni}.

             He ni atang hian Rome sawrhkarin ‘kristianna’ a hmuh dan pawh a lo inlumlet tan ta a. Kum kha lehchen dodalna namenlo a paltlang hnuin ‘Kohhran/kristianna’ chu a lo ding chang leh ta a ni. He tianga (a hun lai) ram ropui leh thiltithei berin khawvel ata nuai bo a tum - kohhran/kristianna a lo dinchan leh theih nana Pathianin hmaruaa a hman, Constantin-a nun thlakthleng a, mahni thlahtute sakhaw biak leh chin dan zawng zawng pawh hnuaichhiah duh khawpa, lal ropui tak awm tirtu leh Constantina’n zui tlaka a ngaih, Pathian thiltihmak  tarlana a lo awm dan chanchin hi, chhan tha tak awm lovin khawvel history-ah hian a awm thei ngai lovang.

(to be continued)
(27102012-)

No comments:

Post a Comment

PATHIAN RAM